ՀԱՅԱԳԻՏԱՐԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ

«Մոռանալով Կոմիտասին» Բանախոս՝ կոմիտասագետ, կոմպոզիտոր Արթուր Շահնազարյան

1931թ․-ին, մահից չորս տարի առաջ ԿՈՄԻՏԱՍԸ տվել է հարցազրույց, այս նկարում գրված է այդ հարցազրույցից հատված․․․

Ես Կոմիտասի կյանքի գործը կնմանեցնեի հիմք գցելուն: Այդ հիմքը լուսեղեն է, ներդաշնակ և միաժամանակ ամուր խարսխված հարազատ հողին:
… Երբ լսում եմ Կոմիտասի երաժշտությունը, շոգից ծարաված
ճամփորդ եմ դառնում, որ պապակած շուրթերով խմում ու խմում է կարկաչահոս աղբյուրից: Կոմիտասի երաժշտությունն էլ հենց այդ աղբյուրի պես է. կենարար, մաքուր ու բանաստեղծական:
Կոմիտասը եղել է, կա ու կմնա իմ ամենամեծ ուսուցիչը: Կոմիտասն է հարթել առաջին ուղիները:

ԱՐԱՄ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
Սովետ. արվեստ, 1969, N 10, էջ 1-2

Կոմիտասը մեր ազգային երաժշտական դպրոցի հիմքն է: Ինձ թվում է, որ ոչ մի հայ կոմպոզիտոր չի կարող իր վրա չկրել Կոմիտասի բարեբեր ներգործությունը: Կոմիտասի երաժշտությունը մի այնպիսի անաղարտություն է, մի այնպիսի վսեմաշուք լեզու, որ դժվար է այս կամ այն կերպ նրան չառնչվելը, նրա ազդեցությունը չկրելը:
Ամեն մի հայ կոմպոզիտոր պետք է իմանա Կոմիտասի ստեղծագործությունները, պետք է խորհի դրանց մասին: Ես միշտ եղել և գերված կմնամ Կոմիտասի երաժշտությամբ:

ԱՐԱՄ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
Էջմիածին, 1969, N ԺԲ, էջ 20

Ամենագլխավորն այն է, որ նրան հաջողվեց հավաքել մեր ժողովրդի հոգու հարստությունը, որը նրան է հասել դարերի խորքից, ինչպես որ մարգարիտն են հանում ծովի հատակից: Կոմիտասի ամեն մի երգ հայ ժողովրդի մարգարիտն է…
Կոմիտասը ոչ միայն հանճարեղ կոմպոզիտոր է` խմբերգերի մեծ վարպետ, այլև իր ստեղծագործությունների փայլուն, անկրկնելի մեկնաբանը:

ԱՌՆՈ ԲԱԲԱՋԱՆՅԱՆ
Երեկոյան Երևան, 1969, 15 նոյեմբ.

Գեղեցիկ չէր: Նույնիսկ պիտի ըսեմ հակառակը` իր սև երկայն ռտենկոթին բռնազբոսիկ պաշտոնականությանը մեջ: Իր ոսկրոտ դեմքով ինծի կհիշեցներ Սոկրատի ինչ-ինչ դիմաքանդակները:
Պահ մը վերջը, սակայն, երբ տրվեցավ ինծի լսել իր մատներուն տակ հառնող առաջին ներդաշնակությունները դաշնամուրին ու մանավանդ իր արձակած առաջին երկարաձիգ կանչերը մեր ամեհի ու քաղցր լեռներեն կարծես փրթած` խորհեցա վերստին Սոկրատին, բայց այս անգամ Պղատոնի այն էջին վերհիշումով, ուր Պղատոն զայն կնմանեցնե աթենացի քանդակագործներու աշխատանոցներուն մեջ տեսնվող այն խոշոր, տգեղ ու տարօրինակ «իլէն»-ներու քանդակներուն, որոնք պահոցներ են սակայն, կըսե, որ երբ բացվին աստվածներու վեհորեն գեղեցիկ արձանիկներ հայտ կբերեն:

ՇԱՀԱՆ ՌԵԹԵՈՍ ԲԵՐԲԵՐՅԱՆ
Ժամանակակիցները Կոմիտասի մասին, էջ 83

ԾԱՆՈԹԱՑԵՔ  ԿՈՄԻՏԱՍԻ ԿՅԱՆՔԻՆ

Հատուկ Շնորհակալություն «Ծիրանի» ՀԿ-ին կազմակերպած բանախոսության համար

Արթուր Մեսչյան Arthur Meschyan

ԿՈՄԻՏԱՍԸ  ԲԱՆԱՍՏԵՂԾ

(Նմուշներ)

ԱՂՈԹՔ

(Նվեր օրիորդ Լուիզ Գավուքչյանին)

Վա՛րդ, դու կաթե՛ կարմիր ոգիդ,
Ճերմակ շուշան` սիրտ ու հոգիդ,
Մանուշա ՜կ
Անուշակ`
Գուրգուրե
Ու բուրե:
Տո ՜ւր, սուսունիկ` ոսկի արև,
Հո ՜ւյս անթառամ` կյանք հարատև:
Օրե օր
Նորե նոր
Հար գարուն
Զարդարուն:

1914, 25/ԺԱ, Կ.Պոլիս

Եվ ա՛յս գիշեր, քո երազում, տեսել ես, որ ես ու դու`
Երես-երես ճանաչել ենք սիրո ծովում իրարու…

«Կոմիտաս: Փըշուր մը: Քնարերգություն» գրքից.- Ե., 2004

Երգում է ԿՈՄԻՏԱՍ ՎԱՐԴԱՊԵՏԸ «Մոկաց Միրզա»

original voice of Komitas Vartabed

ԵՐԳՈՒՄ Է ԿՈՄԻՏԱՍ ՎԱՐԴԱՊԵՏԸ- «Լոռվա գութաներգ»

The plowing song of Lori

Միջնադարյան տաղ, Ս.Գրիգոր Նարեկացի — ՀԱՎՈՒՆ (AVUN)

«… Սիրտս լցուած է.

Տես աչքովդ, թէ ինչպէս մարդիկ աւերում, կործանում են

պատիւ,

ԿՈՄԻՏԱՍ KOMITAS