«ԲԱՍԿԵՐ» Basque
Վահան Սարգսյան (1954 — 2011), Բասկագետ, դասախոս, լեզվաբան, թարգմանիչ, ԵՊՀ ռոմանական բանասիրության ամբիոնի ղեկավար, բանասեր, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, Իսպանիայի թագավորական ակադեմիայի անդամ … ուսումնասիրության առարկան է Բասկերի Հայ լինելը, հայոց լեզվի ներքին վերականգնումը և այլն…
The Basque Cross «ԲԱՍԿԵՐ» Basque
Տարիներ առաջ Հայաստան եկել էր բասկ գիտնական, որպեսզի զբաղվեր հայ-բասկյան հնագիտական հարցերով։ Իրենք զբաղվում էին գինեգործության և խաղողագործության տերմինների ուսումնասիրությամբ։ Պարզվեց, որ բասկերն ունեն ՄԱՉԱՌ բառը, որը նշանակում է ՄԱՃԱՌ։ Գինեգործական տերմինների (խաղողագործության) բավական նմանություններ կան և սա էլ մետաղագործության նման անցել է Եվրոպա Հայաստանից և տարածվել, մասնավորապես Ֆրանսիայում։ Փաստորեն սա առաջին դեպքն է, որ մենք ազգային բացառիկությունից ելնելով ասում ենք, որ այս ինչ ժողովուրդը ՀԱՅ է, որ իրենց ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆԸ, իրենց ՊԱՏՄԻՉՆԵՐԸ, իրենց ԱՄԲՈՂՋ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ հուշում է այդ ժողովրդի ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԾԱԳՈՒՄԸ։
Վահան Սարգսյանը սկսել է ուսումնասիրել ոչ միայն պատմական աղբյուրներն, այլ նաև լեզուն, համագործակցելով բազմաթիվ բասկ գիտնականների հետ, բայց եղավ դժվարություններ՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ԲԱՍԿԵՐԵՆ իմացող չկա, իսկ Իսպանիայում և Բասկերի մոտ ՀԱՅԵՐԵՆ իմացող չկա։ Վահան Սարգսյանն իր վրա վերցրեց դժվարին գործ։ Հայ գիտնականներին ներկայացրեց բասկերեն լեզուն, որ սովորեն, իսկ բասկերին ներկայացրեց հայկական լեզվաբանությունը, որպեսզի փոխադարձ կապեր ստեղծվի։ Վահան Սարգսյանը համագործակցելով բասկ գիտնականների հետ, հաջողվեց հրատարակել մի քանի արտակարգ կարևոր գիրք․
1- բասկերենի համառոտ քերականություն, 2000թ․ (բասկերի կառավարության ֆինանսավորման)
Աշխարհի այն հազվադեպ ժողովուրդներից ենք, որ ունենք մեր մայրենի լեզվով բասկերի քերականություն։ Երեք, չորս երկիր կա, որ այդպիսի գիրք ունեն
2- բասկեր-հայերեն բառարան, որը դրա շարունակությունն է (նույնպես բասկերի կառավարության կողմից ֆինանսավորված)։
Կարիք կար նաև տարածել բասկյան մշակույթը, որը մեզ անծանոթ է, մենք չգիտենք դա ինչ ժողովուրդ է, ինչ մշակույթով են ճանաչում, ոչ միայն լեզվով։
Վարդան Հովհաննիսյանի զրույցը — Վահան Սարգսյանի հետ:
ՄԱՍ-1 2004թ
Վարդան Հովհաննիսյանի զրույցը — Վահան Սարգսյանի հետ:
ՄԱՍ-2 2004թ
Վարդան Հովհաննիսյանի զրույցը — Վահան Սարգսյանի հետ:
ՄԱՍ-3 2007թ
Վարդան Հովհաննիսյանի զրույցը — Վահան Սարգսյանի հետ:
ՄԱՍ-4 2007թ
ԿԱՆԱՉ ՄԱՐԴԻԿ․ Նավարայում հայտնաբերել են կմախքներ, որոնք կանաչել են պղնձի ազդեցությունից (պղնձե հանքաքարի), որը վերաբերում է 3-րդ հազարամյակ կեսերին և այդ պեղումները ցույց տվեցին, որ այդ կմախքները պատկանում են ԱՐՄԵՆՈԻԴ ՌԱՍԱՅԻՆ և հայտնաբերվել են հենց պղնձի հանքում, որն անհերքելի ապացուց է, որ ԱՐՄԵՆՈԻԴ ՌԱՍԱՅԻ՝ այսինքն հայերի հետ միասին պղնձագործությունը կամ մետաղագործությունը մտել է Իսպանիա։ Եվ այդ քարանձավը մինչև հիմա կոչվում է ԿԱՆԱՉ ՄԱՐԴԿԱՆՑ քարանձավ, որը գիտական առումով նշանակում է ԱՐՄԵՆՈԻԴ ՌԱՍԱՆ ներկայացնող մետաղագործների քարանձավ։
Վարդան Հովհաննիսյանի զրույցը Վահան Սարգսյանի հետ «ԲԱՍԿԵՐ» Basque
Բասկերի առասպելներում գրված է, որ մեր նախահայրը, որի անունը եղել է ԱՅԻՏՈՌ (ՀԱՅԻԹՈՌ ), որը նշանակում է ՀԱՅԱյից եկած՝ ՀԱՅՔԻՑ ԵԿԱԾ — ՀԱՅԻ ԹՈՌ, ՀԱՅԻՑ ՍԵՐՈՂ։ Իրենց նախահոր անունը հայթոռ է։ Բասկերը պատմում են, որ այդ այիտոռը գալով Հայաստանից իր հետ բերել է ցորենի մշակությունը, գյուղատնտեսությունը, մետաղագործությունը, ՕՐԱՑՈՒՅՑԸ (շատ կարևոր քաղաքակրթության տարր)… Քաղաքակրթության տարրերը Եվրոպա տարվել են ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԼԵՌՆԱՇԽԱՐՀԻՑ։ Քանի որ բասկերն անաղարտ կերպով իրենց մշակույթը պահպանել են, իրենցից մենք կարող ենք սովորել մեր անցյալը, ԲԱՍԿԵՐԻ ՇՆՈՐՀԻՎ ԿԱՐՈՂ ԵՆՔ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆԵԼ ՄԵՐ ԱՆՑՅԱԼԸ, ՃԱՆԱՉԵՆՔ ՄԵԶ ԱՎԵԼԻ ԼԱՎ ԵՎ ԹՈԹԱՓԵԼ ԱՅԴ ԲԵՌԸ ԵՎ ԱՅՆ ՊԻՏԱԿՆԵՐԸ, ՈՐ ՄԵԶ ՓԱԿՑՎԱԾ ԵՆ ՝ ԵԿՎՈՐ ԵՎ ԱՅԼՆ․․․
Վարդան Հովհաննիսյանի զրույցը Վահան Սարգսյանի հետ «ԲԱՍԿԵՐ» Basque
://
Աստված հոգին լուսավորի մեր մեծ գիտնական Վահան Սարգսյանի:
Shat hetaqrqir ev gitakan jshkrit motecum…
Իսկ հիմա ով է շարունակում իր գործը՞, կա երիտասարդ սերունդ ,արժանի.ազգանվեր :
Կարծում եմ արամեական գիրը հենց հին հայկական գիրն էր, ձայնավորների սակավությամբ:
Арман Ревазяну попросим помочь на сайте МАКАРАЦ
sqancheli par er!
Մեծ հայրենասերի ազգանվեր գործը պետք է ունենա շարունակություն…Աստված հոգին լուսավորի…հազար ափսոս…
ձնսաղիկներն էլ են ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՇԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱՏ ԳԵՂԵՑԻԿ ՊԱՐ ԷՐ
Մոտ 400 բառեր համնկնում են հայկականի հետ,ավելի շատ՝հատուկ անուններ:Նրանց մայր գետը,սարը,Ար արմատով բազում բառերը նույն ամատն ունեն: Վրացերենում մոտ 20 բառեր են համընկնում բասկերենի հետ,որը հիմք է տվել մեր հարևաններին հայտարարելու,որ նրանք սերում են Վրաստանից,գրքեր են հրատարակել,համալսարանում բասկագիտության ամբիոն է բացվել,բազմաթիվ պատվիրակություններ են ուղարկել,…Այս առումով գնահատանքի է արժանի Վ. Սարգսյանի աշխատանքները,որոնք,չգիտեմ,ուսումնասիրողներ ունեն ,թե ՝ոչ:
Shnorhakal em bolorin dzer meknabanutyunneri ev hetaqrqrutyan hamar. Hors gorce der voch mek chi sharunakum. Kan vorosh lezvabanner henc Baskeri erkrum ovqer vor zbaxvum en ays harcov ,bayc der Hayastanum chka voreve meke ,vor nman xorutyamb sharunaki kam el kan, bayc der chgiten, te ovqer en. Es himnakanum zbaxvum em nra grqeri verahratarakmamb, qani vor pahanje shat shat e ,voch miayn Hayastanum aylev arterkrum. Der 3 girq el kan,vor der chen hratarkvel, shutov……..
Арман Ревазяну попросим помочь на сайте МАКАРАЦ
BASQUES AND ARMENIANS ՄԱՍ 1 — //www.hayagitaran.info/?p=4690
BASQUES AND ARMENIANS ՄԱՍ 2 — //www.hayagitaran.info/?p=4750
BASQUES AND ARMENIANS ՄԱՍ 2 — //www.hayagitaran.info/?p=4750
Hargeli hodvati hexinak. kardumem ev havatc chi galic vor karelie aicqan an himn ev chhastatvat hodvat grel. nax nshem vor Baskeri lezun kochvume Euskera yerkirnel Pais basco Euskadi.Kain ev kan hayer vomanq nuinick tnvelen aistex ev batardzak tirapetumen Euskeran.der nshvatc hratarakatc grqernel finansaforele bask lezvabani mijnortutyamb vori kin@ haye . Avelin chem manranum vorpici katarvat xaytarakutunern jri erec durc chgan. harganqneroc desde San Sebastian Euskadi.
Հրաշք անձնավորություն, հրաշք մասնագետ,, գիտնական, որ այսօր այնքան պակասում է մեր երկրին… պատիվ եմ ունեցել անձամբ շփվելու պարոն Սարգսյանի հետ, լսելու իր դասախոսությունները.. Իսպանիայի ու Բասկերի երկրի հետ իմ կապերի, իսպաներենի ու բասկերենի իմ իմացության մեջ իր առանձնահատուկ տեղն ու ավանդն ունի պարոն Սարգսյանը.. Աստված Ձեր հոգին թող լուսավորի..
ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԵՄ…
Այո, մենք շատերին ենք քաղաքակրթել.բասկեր, բրիտներ, բրեմեններ: Մնում է աշխարհն իմանա