ԽԵԼՈՔ (ԽԵԼՈՔՈՒԹՅՈՒՆ) ԵՎ ԻՄԱՍՏՈՒՆ: ԱՆԽԵԼՔ (ԱՆԽԵԼՔՈՒԹՅՈՒՆ) ԵՎ ՀԻՄԱՐ
***
«Գիտունի հետ քար քաշի, անգետի հետ փլավ մի ուտի»:
«Լավ է գիտունի հետ քար քաշես, քան անգետի հետ փլավ ուտես»:
«Իմաստունի հետ քար քաշե,հիմարի հետ փլավ մի՛ուտի»:
«Խելոք մարդու հետ քար կրելը լավ է, քանց գժի հետ փլավ ուտելը»:
«Խելոքին հետ քար կրե, խենթին հետ հաց մի ուտեր»:
«Խելոքի հետ քար կրե, խևին հետ ստակ (փող) մի՛ բաժնե»:
«Լավ է գիտունին գերի, քան անգետին սիրելի»:
«Գիտուն մարդի լացացնիլը լավ ա, քանց անգետի ծիծաղացնիլը»:
«Գիտուն մեղավորը լավա, քանց թե անգետ արդարը»:
« Իմաստուն մեղավորը լավա, քան թե արդար հիմարը»:
«Յա (կամ) գժի հետ խոսել ես, յա գարի հաց կերել ես»:
«Յա գժի հետ խոսալը, յա քարթու (հին) ճաթ (կորեկ հաց) կրծիլը»:
« Սարսաղ (հիմար) գլխի ձեռից ոտները հավար (օգնության կանչ) կը կանչեն»:
«Հիմարը տալիս է, խելոքն էլ առնում»:
«Խելքից թեթևը ոտից եգին (արագ) կըլի»:
«Խելքե թեթև, ոտքե չուստ (արագաշարժ)»:
«Հիմարի ձեռքից բուն անապատ է փախել»:
«Խելոքը բան անե, գիժը մտիկ անե»:
«Ծռուն թքեցին երես, ասաց՝ օրհնյալ է աստված, անձրև կուգա»:
«Գժին բան դի, հետը գնա»:
«Խևին բան դիր,նա քեզ ավելի մեծ բանի կը դնե»:
«Գիժն ու հարբածը մեկ է»:
«Խելըռին կոտոշ (պոզեր) չի բուսնի»:
«Խելքը տարիքին մեջ չէ, գլխուն մեջ է»:
«Խելքը մեծ ու պստիկ չհարցրու»:
«Մարդուն քաշածը իր խելքեն է»:
«Խելք պետք է, որ էրթա շռե, գա պառկի»:
«Մի խելքը ամառ-ձմեռ ի՜նչ կանի»:
«Մի խելքը տարին բոլոր ի՜նչ անի»:
«Ներսին ու դրսին՝ մեկ խելքը ի՜նչ պիտի էնե»:
«Խելք խելքի վրա տարբերություն ունի»:
«Լավ ա աչքով քոռ ինի (լինի) մարդ, ինչ մտքով»:
«Խենթինն ուտենք, խելոքինը՝ պահենք»:
«Խելոքին բեռը խևին շալակը»:
«Խոշ (լավ) խաբարը խելացնուն մեկ, ծռուն քառսունը մեկ»:
«Անխելքի չվանով (պարան) հոր մի մտնի»:
«Խենթը քուն, բախտն արթուն»:
«Խելքին ձեռքը եսիր (գերի) է»:
«Լաց ըլելուն գժի տերն է»:
«Խենթը տասը փարա (դրամ) քցեց ծակը, քառսուն տվավ հանեց»:
«Խենթին բաղարջը մեծ կըլլա»:
«Ծռուն դատավոր չե՛ն էնե»:
«Գժեն դրուստ ջո՜ւղաբ (խոսք)»:
«Խևին գլուխը շուտ չի՛ ճերմկնալ»:
«Գժի վեգը ալչի կը կաննի»:
«Ծուռը ծռավ, պոչը թռավ»:
«Ծռուն տունը բառնան ըղտուն»:
«Ծուռ ծանտրացավ,գեղը զատացավ (հեռանալ)»:
«Ծռու յա ՛ լացը կուգա, յա՛ խնդալը»:
«Գժի մե հուշտն (խրտնեցնել) է պակաս»:
«Գժի թրի ջուխտ (զույգ) բերանն էլ կը կտրի»:
«Բանը խելքով կերթա առաջ»:
«Խենթը լավ է, քանց դովաթը (հարստություն)»:
«Մորուքը խելքի հետ չի՛ մեծնալ»:
«Աստված որ ուզում ա մեկի տունը քանդե, առաջ խելքն ա առնում»:
«Ո՛չ խելունքներու հեռանաս, ոչ էլ պլերին (խենթ) մուտանաս»:
«Վերնատունը դատարկ է (խենթ կամ պակասամիտ)»:
«Վերի հարկը պարապ է»:
«Վերնատունը մարդ չկա»:
«Տախտակը պակաս ա»:
«Կուտը պոլոզ է»:
«Ակոն տանը չի»:
«Իծանը (այծերը) սարն են գնացել»:
«Իծանը թոփ են էլել (հավաքվել)»:
«Նուկին պակաս է»:
«Գտակը մենծ, տակը դարտակ»:
«Գլուխը հաստ, ծուծը բարակ»:
«Շապիկը կարճ է»:
«Յայլեն սարին (հով) է»:
***
ԽԵԼՈՔ (ԽԵԼՈՔՈՒԹՅՈՒՆ) ԵՎ ԻՄԱՍՏՈՒՆ:
ԱՆԽԵԼՔ (ԱՆԽԵԼՔՈՒԹՅՈՒՆ) ԵՎ ՀԻՄԱՐ
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՍՌ ԳԱ (ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱԿԱԴԵՄԻԱ )
ՀՐԱՏԱՐԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆ — ԵՐԵՎԱՆ 1960
Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ,
Ա. Տ. Ղանալանյան, ԱՌԱԾԱՆԻ